(Publikacja na blogu – 27.01.2015 r.)
Zwykle tworzenie postów o lokalnych ciekawostkach na blogu zaczynam od wizyty w terenie i zamieszczam w nich zdjęcia ukazujące jak dzisiaj prezentują się odwiedzane przeze mnie miejsca. W tym przypadku jest inaczej. Najpierw ...kiedyś…, potem …dzisiaj…
Nieszawa to ciekawe miejsce. Na bardzo małej przestrzeni zajmowanej przez miasteczko zgromadzono wiele interesujących dla poszukiwacza lokalnych ciekawostek i historii rzeczy.
Okres międzywojenny. http://tmn.nieszawa.prv.pl/ludnosc_zydowska_w_XXI_wieku_w_nieszawie.html
Synagoga w Nieszawie jak większość budowli żydowskich uległa zniszczeniu. Obecnie w tym miejscu znajduje się teren prywatnej działki. Jednak jest jeszcze coś co pozostało po dawnych czasach. Ogrodzenie, które znajdujemy na miejscu zdaje się być we fragmentach tym ze zdjęcia powyżej.
Zdjecie Synagogi z pracy pt. “LUDNOŚĆ ŻYDOWSKA W XIX WIEKU W NIESZAWIE” autorstwa mgr Joanny MAKSIM http://www.kirkuty.xip.pl/nieszawa_zydzi.pdf
“W 1849r. została pobudowana w Nieszawie synagoga. Wystawiona przy ul. Toruńskiej (obecnie ul. Ciechocińska nr 5) synagoga była jedną z okazalszych budowli Nieszawy. Był to narożny budynek zbudowany na planie prostokąta (długości 27 i szerokości 18 łokci, wysokość – 10 łokci), murowany z cegły, kryty blaszanym dachem. Usytuowany był szczytem do ulicy Toruńskiej. Centralna ( szczytowa ) ściana synagogi - jak każe tradycja judaistyczna - skierowana była na wschód, na Jerozolimę. Jak poświadczają zachowane zdjęcia nieszawskiej synagogi była ona otynkowana. Otwory okienne świątyni wyznaczone były na planie prostokąta, zwieńczone półkoliście. Fronton synagogi wykończony był tympanonem, mieszczącym okrągłe okienko. Zdobiły ją boczne pilastry oraz profilowane gzymsy. Synagogę otaczało metalowe ogrodzenie na dość wysokiej, ceglanej podmurówce.
Układ wnętrza świątyni można odtworzyć przy pomocy ogólnego opisu żydowskich synagog oraz na podstawie wspomnień nieszawian, pamiętających jej wnętrze. Do synagogi wchodziło się idąc wzdłuż ściany południowej. Do pomieszczenia centralnego wiódł przedsionek, w którego lewym kącie znajdowało się wejście na galerię, przeznaczoną dla kobiet, dzieci i postronnych. W przedsionku znajdowały się duże, przeszklone drzwi, wychodzące na salę modlitw. Centralne pomieszczenie synagogi – salę modlitw – wypełniały dwa rzędy drewnianych ławek.
W szczytowej, wschodniej ścianie znajdował się "ołtarz" (jak opisują go Polacy), czyli Aron ha-kodesz, ozdobna szafa w której Żydzi przechowywali Torę ( był to spisany na zwojach Pięcioksiąg Starego Testamentu ). W jej pobliżu wisiała flaga żydowska z Gwiazdą Dawida. We wspomnieniach zachowała się informacja o pulpicie - prawdopodobnie uproszczonej bimie . Był to pulpit, na którym umieszczano zwoje Tory podczas nabożeństw. Z tego miejsca mógł śpiewać kantor i stąd głoszono naukę. Jeden z mieszkańców Nieszawy, Polak, który pamięta wnętrze synagogi, określił ją jako "skromną". Opierając się w tym przypadku tylko na wspomnieniach – prawdopodobnie nie posiadała zdobień ściennych.
W skład posesji zajmowanej przez synagogę nieszawską wchodziły jeszcze dwa pomieszczenia: budynek zajmowany przez rzezaka i jego rodzinę oraz budynek przeznaczony na bibliotekę i mykwę. Znajdowały się w zachodniej części działki. Przy domu rzezaka stała mała ubojnia . Mykwa służyła do rytualnej kąpieli, wymaganej w stosunku do kobiet i mężczyzn przez nakazy religijne judaizmu.” (http://tmn.nieszawa.prv.pl/ludnosc_zydowska_w_XXI_wieku_w_nieszawie.html).
Układ wnętrza świątyni można odtworzyć przy pomocy ogólnego opisu żydowskich synagog oraz na podstawie wspomnień nieszawian, pamiętających jej wnętrze. Do synagogi wchodziło się idąc wzdłuż ściany południowej. Do pomieszczenia centralnego wiódł przedsionek, w którego lewym kącie znajdowało się wejście na galerię, przeznaczoną dla kobiet, dzieci i postronnych. W przedsionku znajdowały się duże, przeszklone drzwi, wychodzące na salę modlitw. Centralne pomieszczenie synagogi – salę modlitw – wypełniały dwa rzędy drewnianych ławek.
W szczytowej, wschodniej ścianie znajdował się "ołtarz" (jak opisują go Polacy), czyli Aron ha-kodesz, ozdobna szafa w której Żydzi przechowywali Torę ( był to spisany na zwojach Pięcioksiąg Starego Testamentu ). W jej pobliżu wisiała flaga żydowska z Gwiazdą Dawida. We wspomnieniach zachowała się informacja o pulpicie - prawdopodobnie uproszczonej bimie . Był to pulpit, na którym umieszczano zwoje Tory podczas nabożeństw. Z tego miejsca mógł śpiewać kantor i stąd głoszono naukę. Jeden z mieszkańców Nieszawy, Polak, który pamięta wnętrze synagogi, określił ją jako "skromną". Opierając się w tym przypadku tylko na wspomnieniach – prawdopodobnie nie posiadała zdobień ściennych.
W skład posesji zajmowanej przez synagogę nieszawską wchodziły jeszcze dwa pomieszczenia: budynek zajmowany przez rzezaka i jego rodzinę oraz budynek przeznaczony na bibliotekę i mykwę. Znajdowały się w zachodniej części działki. Przy domu rzezaka stała mała ubojnia . Mykwa służyła do rytualnej kąpieli, wymaganej w stosunku do kobiet i mężczyzn przez nakazy religijne judaizmu.” (http://tmn.nieszawa.prv.pl/ludnosc_zydowska_w_XXI_wieku_w_nieszawie.html).
Wg artykułu ze strony: http://www.kirkuty.xip.pl/nieszawa.htm synagoga w Nieszawie została spalona przez wojska hitlerowskie 14 września 1939 r.
Zdjęcie jedyne w swoim rodzaju.
Wikimapia:
Google:
CDN
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Spam jest natychmiast usuwany. Spam will be deleted!